Menurut BP Statistical Review of World Energy 2019, pelepasan karbon dioksida (CO2) daripada penggunaan tenaga meningkat 2% tahun lepas, pertumbuhan terpantas dalam tujuh tahun. Pecutan itu disebabkan oleh permintaan yang semakin meningkat untuk tenaga, sebahagian besarnya disebabkan oleh kesan berkaitan cuaca, terutamanya di AS, China dan Rusia, dan pelonggaran lagi faktor kitaran di China.

Menurut penyelidikan BP, pelepasan CO2 Malaysia berjumlah 250.3 juta tan tahun lepas, meningkat daripada 241.6 juta tan pada 2017. Sumber utama pelepasan itu ialah tenaga (penggunaan elektrik), mobiliti (kenderaan) dan sisa (sisa pepejal perbandaran yang berakhir di tapak pelupusan sampah).

Pada Persidangan Perubahan Iklim Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu 2015, juga dikenali sebagai Persidangan Iklim Paris 2015 dan Persidangan Para Pihak (COP) 21, yang diadakan di Paris, Perancis, Malaysia membuat komitmen untuk mengurangkan pelepasan CO2 seunit KDNK pada tahun 2005 menjelang 2030.

Oleh itu, kerajaan, melalui Perbadanan Teknologi Hijau Malaysia (GreenTech Malaysia), mengeluarkan banyak usaha dalam mempromosikan dokumen panduan yang dipanggil Rangka Kerja Bandar Karbon Rendah (LCCF).

Dilancarkan pada 2011, LCCF ialah sistem penilaian rangka kerja kebangsaan untuk membimbing dan menilai pembangunan bandar dan untuk menyokong pembangunan mampan holistik di Malaysia.

GreenTech Malaysia berada di bawah bidang kuasa Kementerian Tenaga, Sains, Teknologi, Alam Sekitar dan Perubahan Iklim (MESTECC). Ditubuhkan pada 2010, mandatnya adalah untuk menerajui pembangunan dan promosi teknologi hijau sebagai enjin strategik pertumbuhan sosioekonomi selaras dengan Pelan Induk Teknologi Hijau 2017-2030.

GreenTech Malaysia berada di bawah bidang kuasa Kementerian Tenaga, Sains, Teknologi, Alam Sekitar dan Perubahan Iklim (MESTECC). Ditubuhkan pada 2010, mandatnya adalah untuk menerajui pembangunan dan promosi teknologi hijau sebagai enjin strategik pertumbuhan sosioekonomi selaras dengan Pelan Induk Teknologi Hijau 2017-2030.

Panduan ke bandar rendah karbon

Menurut pemangku Ketua Pegawai Eksekutif GreenTech Malaysia Syed Ahmad Syed Mustafa, rangka kerja itu digunakan terutamanya oleh pihak berkuasa tempatan untuk membimbing transformasi bandar di bawah bidang kuasa mereka kepada bandar karbon rendah.

“"Rangka kerja itu mengandungi beberapa komponen yang termasuk garis panduan reka bentuk bandar karbon rendah, metodologi pengukuran dan pelaporan serta program penilaian dan pengiktirafan," katanya.

LCCF dibangunkan untuk mendapatkan bandar, yang bertanggungjawab untuk sehingga 70% pelepasan gas rumah hijau, untuk menangani masalah itu dan mengambil tindakan konkrit ke atasnya.

“Seperti mana-mana program berkaitan kerajaan, kami melibatkan sektor swasta, ahli akademik, pakar mata pelajaran, badan profesional, kementerian dan agensi lain dalam menghasilkan rangka kerja itu,” kata Syed Ahmad.

GreenTech Malaysia melihat lima elemen utama dalam rangka kerja tersebut. Empat yang pertama adalah untuk mengurangkan pelepasan CO2 melalui penggunaan tenaga dan penggunaan air bangunan dan kawasan umum, petrol dan diesel kenderaan persendirian dua dan empat roda, dan sisa pepejal perbandaran yang berakhir di tapak pelupusan. Elemen kelima adalah untuk meningkatkan penyerapan karbon daripada melindungi dan menambah ruang hijau.

Lima kawasan dilihat untuk mengukur pelepasan CO2 sesuatu kawasan, kata Saiful Adib Abdul Munaff, ketua jabatan bandar rendah karbon. Ia adalah penggunaan tenaga dan air, pelepasan CO2 daripada kenderaan dan penjana asas, dan jumlah rembesan daripada tumbuhan hijau dan badan air.

“"Bandar-bandar yang bermula hari ini akan menggunakan data 2018 mereka sebagai garis asas mereka. Kini, mereka akan mula melaksanakan langkah mereka dan setiap tahun, mereka akan menyemak data mereka. Apabila terdapat sebarang pengurangan, mereka akan diberikan sewajarnya," jelasnya.

Tahap pengurangan CO2 keseluruhan akan dianugerahkan dengan pengiktirafan prestasi penilaian karbon (lihat Jadual 1).

Matlamatnya, kata Saiful, adalah untuk mengurangkan pelepasan CO2 sebanyak 45% menjelang 2030. Memandangkan solekan dan bilangan bangunan dan kenderaan setiap bandar adalah berbeza, cara paling mudah untuk mengukur ialah mengurangkan 45% daripada garis dasar awal setiap bandar.

peserta LCCF

Sehingga tahun lepas, 52 daripada 154 pihak berkuasa tempatan di Malaysia telah dilatih dan dimaklumkan mengenai bandar rendah karbon. Daripada jumlah ini, 19 telah mengukur garis dasar pelepasan mereka dan membangunkan pelan tindakan karbon rendah.

Selain pihak berkuasa tempatan, peserta lain ialah Universiti Malaya (UM), Universiti Teknologi Malaysia (UTM), Universiti Malaysia Sarawak dan Tentera Laut Diraja Malaysia.

Lima pihak berkuasa tempatan — Majlis Bandaraya Shah Alam (MBSA), Majlis Perbandaran Klang (MPK), Majlis Bandaraya Seberang Perai (MPSP), Majlis Perbandaran Hang Tuah Jaya (MPHTJ) dan Majlis Perbandaran Subang Jaya (MPSJ) — serta UM dan UTM telah berjaya mengurangkan pelepasan CO2 dan meneruskan usaha mereka (lihat Jadual 2).

Saiful menjelaskan bahawa bagi sesiapa yang memulakan perjalanan rendah karbon ini, audit tenaga akan dilakukan ke atas bangunan itu untuk mengetahui prestasi semasanya. "Daripada audit, mereka akan dapat menentukan perkara yang perlu ditangani, seperti pencahayaan, penghawa dingin dan semua elemen lain. Kemudian, mereka akan merangka pelan."“

Pelan itu akan mempunyai tiga langkah - kos rendah, kos sederhana dan kos jangka panjang. Lazimnya, kata Saiful, langkah kos rendah akan dilaksanakan terlebih dahulu seperti menukar tetapan sistem penghawa dingin dan pencahayaan.

“"Tiada kos untuk langkah-langkah sebegini tetapi ia boleh memberi kesan yang ketara kepada pengurangan penggunaan tenaga," tambahnya.

Menurut Saiful, langkah biasa seterusnya ialah menukar semua lampu kepada LED dan kemudian beralih kepada sistem penghawa dingin.

Matlamat dan rancangan masa depan

Melangkah ke hadapan, GreenTech Malaysia mempercepatkan penggunaan bandar rendah karbon melalui Cabaran Bandar Rendah Karbon 2030, yang dilancarkan pada 23 Julai.

“"Cabaran ini bertujuan untuk mewujudkan zon karbon rendah di ibu negeri dan bandar bandar utama," kata Saiful, sambil menambah bahawa ia sedang diperluaskan untuk merangkumi semua universiti, bangunan individu dan organisasi.

Beliau menjelaskan bahawa cabarannya ialah program pelaksanaan LCCF. "Dalam cabaran ini, kami mempunyai pelbagai sasaran dan sub-program. Ia hanya tertumpu kepada pelaksanaan."“

Terdapat dua kategori untuk zon rendah karbon, kata Syed Ahmad. Satu ialah kawasan yang berkeluasan lebih daripada 123.5 ekar dan satu lagi ialah organisasi individu seperti kampus universiti dan syarikat, di mana mereka akan menjadi Rakan Kongsi Bandar Rendah Karbon pihak berkuasa tempatan masing-masing.

GreenTech Malaysia akan bekerjasama dengan pihak berkuasa tempatan untuk mengenal pasti dan menetapkan zon karbon rendah, kata Saiful. "Salah satu kriteria yang kami lihat ialah kawasan dalam daerah pusat perniagaan di mana aktiviti komersial dan tumpuan perniagaan dan kediaman adalah yang tertinggi," tambahnya.

“"Tiada peraturan yang keras dan pantas tentang zon yang sepatutnya tetapi kami mahu mereka berada dalam kawasan yang mereka boleh urus dan kawal. Kawasan seluas 123.5 ekar cukup besar untuk merangkumi semua elemen, seperti pengangkutan, sisa dan tenaga."”

Kawasan yang dizonkan sebagai karbon rendah akan mengikut garis panduan LCCF, kata Saiful.

Melalui cabaran ini, menjelang 2030, GreenTech Malaysia dan MESTECC menyasarkan untuk menubuhkan dan menetapkan 200 zon rendah karbon di seluruh negara dan mempunyai sekurang-kurangnya 1,000 Rakan Kongsi Bandar Rendah Karbon.

Pada masa ini, tiada insentif langsung khusus untuk bandar rendah karbon, kata Syed Ahmad, tetapi terdapat banyak insentif lain seperti Skim Pembiayaan Teknologi Hijau, Elaun Cukai Pelaburan Hijau dan Pengecualian Cukai Pendapatan Hijau yang menyokong agenda rendah karbon.

“Dengan itu, kami terus meneroka dan membangunkan program baharu, dibiayai di peringkat tempatan dan antarabangsa, untuk membantu bandar-bandar ini melaksanakan penyelesaian baharu dan menangani isu khusus yang mungkin mereka ada,” tambahnya.

Sementara itu, GreenTech Malaysia sedang membangunkan penilaian sedia LCCF untuk perkembangan baharu. "Ini memerlukan pembangunan lanjut dengan perancang dan pelbagai badan profesional untuk melihat bagaimana kita boleh menilai perkembangan baharu dari sudut pelepasan CO2," kata Saiful.

“"Perkembangan baharu tidak mengeluarkan sebarang CO2 sehingga ia benar-benar dibina. Ia adalah satu bentuk penilaian yang berbeza di mana kami menganggarkan pelepasan CO2 apabila ia siap dan diduduki. Kami sedang dalam proses meneliti perkara ini," tambahnya.

Sumber : TheEdge